Ποιες είναι οι πρώιμες ενδείξεις μαθησιακών δυσκολιών στο νηπιαγωγείο;
Η πρώιμη ανίχνευση Μαθησιακών Δυσκολιών είναι υψίστης σημασίας για το μέλλον των παιδιών, καθότι επιτρέπει την οργάνωση παρεμβατικών προγραμμάτων καθώς και τη ψυχολογική στήριξη των παιδιών και των οικογενειών τους. Με άλλα λόγια η πρώιμη ανίχνευση των Μαθησιακών Δυσκολιών στο νηπιαγωγείο, λειτουργεί ως έγκαιρη παρέμβαση για την πρόληψη σοβαρότερων επιπλοκών.
Συγκεκριμένα, σε ότι αφορά το ίδιο το παιδί, η Πρώιμη Παρέμβαση μπορεί να ανατρέψει τους παράγοντες επικινδυνότητας, οι οποίοι θα οδηγήσουν σε κάποια μορφή αναπτυξιακής καθυστέρησης, δυσλειτουργίας, καθώς και εκδηλώσεις άγχους(La Greca & Stone, 1990; Τζουριάδου, Πατσιοδήμου & Μπότσας, 2004). Σε ότι αφορά τους γονείς, τους δίνει τη δυνατότητα μέσω της ενεργητικής συμμετοχής τους στην παρεμβατική διαδικασία να ανακαλύψουν μόνοι τις δυνατότητες και τις αδυναμίες των παιδιών, να αποδεχτούν τις δυσκολίες τους, να αντιμετωπίσουν τα συναισθήματά τους σχετικά με αυτό, ώστε να ανταποκριθούν καλύτερα στις ανάγκες του και να αναπτύξουν μια πιο ισορροπημένη συναισθηματική σχέση που θα αποτρέψει δυσάρεστες συνέπειες στην ανατροφή τους.
Να τονιστεί ότι στο νηπιαγωγείο δεν μπορεί να γίνει διάγνωση μαθησιακών δυσκολιών (πχ δυσλεξίας) καθώς οι Μαθησιακές Δυσκολίες, μπορούν να γίνουν διαγνώσιμες μετά την ηλικία των έξι ετών και αφότου ο μαθητής έχει εκτεθεί επαρκώς στις διαδικασίες της γραφής και της ανάγνωσης. Ωστόσο από το νηπιαγωγείο μέσω ψυχομετρικών δοκιμασιών μπορούν να εντοπιστούν δυσκολίες, για τις οποίες αν δεν γίνει παρέμβαση, μπορούν στη συνέχεια να μετατραπούν σε μαθησιακού τύπου δυσκολίες, κατά τη φοίτηση του παιδιού στη Δημοτική Εκπαίδευση. Αν αυτές εντοπιστούν εγκαίρως και αντιμετωπιστούν κατάλληλα, μπορούμε να προλάβουμε τη σχολική αποτυχία και τα αρνητικά συναισθήματα που συχνά τη συνοδεύουν. Όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία του παιδιού, τόσο πιο δύσκολη είναι η αντιμετώπιση των δυσκολιών του, τόσο στο μαθησιακό όσο και στον ψυχολογικό τομέα.
Κατά τη διάρκεια της φοίτησης στο Νηπιαγωγείο, οι γονείς και ο παιδαγωγός χρειάζεται να παρατηρούν στενά τη συμπεριφορά του παιδιού ώστε να αναγνωρίσουν έγκαιρα πιθανές δυσκολίες του και να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό (παιδοψυχίατρο, αναπτυξιολόγο, ψυχολόγο κ.α) ώστε μέσω εδικών δοκιμασιών να γίνει η ανίχνευση και η περαιτέρω παρέμβαση στις δυσκολίες στις οποίες παρουσιάζονται.
Ένα παιδί με πιθανές μαθησιακές δυσκολίες μπορεί κατά τη διάρκεια του νηπιαγωγείου να παρουσιάζει δυσκολία:
- στην αναγνώριση και μίμηση ήχων.(πχ ζώων)
- στην άρθρωση φωνημάτων ή/ και λέξεων (π.χ. «θ» αντί «σ», «ζ» αντί «δ», «λ» αντί «ρ»).
- στην ακουστική διάκριση φωνημάτων που μοιάζουν ηχητικά (π.χ «φάλασσα» αντί «θάλασσα»).
- στην αναγνώριση και ονομασία γνωστών αντικειμένων.
- στην κατανόηση της σημασίας λέξεων που ακούει συχνά.
- στην εκμάθηση νέων λέξεων.
- στην αναγνώριση πολλών γραμμάτων της αλφαβήτου
- στην αναγνώριση σχημάτων, χρωμάτων και μεγεθών.
- στην ταξινόμηση, αντιστοίχιση και σύγκριση αντικειμένων.
- στην κατανόηση της λογικής αλληλουχίας και της χρονολογικής σειράς των γεγονότων (π.χ. πριν, τώρα, μετά).
- στην απομνημόνευση οπτικών και ακουστικών ερεθισμάτων (π.χ. παραμύθια).
- στο να διηγηθεί μια ιστορία με την σωστή σειρά των γεγονότων
- στην εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων (π.χ. πλύσιμο χεριών πριν το φαγητό).
- να συσχετίσει αντικείμενα που βρίσκονται στο άμεσο περιβάλλον με την ανάλογη ονομασία τους
- στο να κατανοήσει την έννοια της ομοιοκαταληξίας και της ακολουθίας (πχ σε τραγούδια).
- στην οργάνωση και ολοκλήρωση μιας δραστηριότητας (π.χ. αφήνει μια ζωγραφιά στη μέση).
- στην εκτέλεση των οδηγιών του/ της νηπιαγωγού.
- στο συντονισμό χεριού-ματιού (π.χ. αντιγραφή απλών σχημάτων, κούμπωμα φερμουάρ).
- στον προσανατολισμό στο χώρο (μπροστά-πίσω, πάνω-κάτω, αριστερά-δεξιά).
- στις δραστηριότητες αυτό-υπηρέτησης (πλύσιμο, ντύσιμο, φαγητό, τουαλέτα).